ထမံသီသားေဘးမဲ့ေတာ 

      ထမံသီေဘးမဲ့ေတာသည္ တစ္၀က္တစ္ပ်က္အျမဲစိမ္းေတာ ႏွင့္ ရြက္ျပက္ေရာေႏွာ ေတာမ်ားတြင္ရွိေသာ စတုရန္းကီလိုမီတာ ၂၁၅၀ အက်ယ္အဝန္းရိွၿပီး၊ အာရွတိုက္၏ အႀကီးမားဆံုးေသာ အသားစား ႏုိ႕တုိက္ သတၱ၀ါထိန္းသိမ္းသည္ဟု သတ္မွတ္ထားေသာ အလားအလာေကာင္းမ်ားစြာရိွေသာေနရာပင္ျဖစ္သည္။ ၂၀၁၃ခုႏွစ္ႏွင့္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ ကြ်န္ေတာ္တို႕၏ ေလ႕လာေရးအဖြဲ႕သည္ လက္ရွိ ရွိေနေသာ က်ားအေရအတြက္ကို ေထာက္ေခ်ာက္မ်ား၊ အမွတ္အသားမ်ား၊ ကင္မရာေထာက္ေခ်ာက္မ်ား အသံုးျပဳ၍ ေလ့လာအတည္ျပဳႏိုင္ခဲ႔ပါသည္။ ယခုႏွစ္၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ (၃ )လ ခန္႕ စာရင္းေကာက္ယူျခင္းမွ က်ားမ်ား၏မ်ိဳးပြားႏိုင္မႈႏႈန္းကိုလည္းေကာင္း၊ ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းေရး ေဒသမ်ား အားသင့္ေတာ္သလို စီမံခန္႕ခဲြျခင္းႏွင့္ အခ်ိန္မွီ ေကာင္းမြန္စြာကာကြယ္ထိန္းသိမ္းျခင္းျပဳလုပ္ေနစဥ္ ေဘးမဲ့ေတာမ်ားတြင္း ျပန္လည္ေတြ႕ရိွရျခင္းကုိလည္းေကာင္း အတည္ျပဳႏိုင္ခဲ့ပါသည္။ ထမံသီေဘးမဲ့ေတာတြင္္ က်ားမ်ားကိုလညး္ ေျမာက္ဘက္ နယ္စပ္ေဒသမွ ေတာင္ဘက္ပိုင္း အစြန္းအထိ ေတြ႕ႏိုင္ပါသည္။

ကမၻာလံုးဆိုင္ရာႏွင့္ ႏုိင္ငံေတာ္အဆင့္ ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းျခင္းအေျခအေန

        ၁၉၇၃ ခုႏွစ္ မ်ိဳးသုဥ္းလုနီးပါးမ်ိုဳးစိတ္မ်ား အက္ဥပေဒႏွင့္ IUCN (သဘာဝထိန္းသိမ္းေရးႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕)၏ မ်ိဳးသုဥ္းလု နီးပါးစာရင္း အရ  က်ားမ်ားသည္ မ်ိဳးသုဥ္းလုနီးပါး စာရင္းတြင္ပါဝင္ေနပါသည္။ ထို႕အျပင္ ခ်စ္စရာ အာရွ ေၾကာင္ႀကီးမ်ား ဟု ေခၚေဝၚေနေသာ က်ားမ်ားသည္ CITES(မ်ိဳးသုဥ္းလုေတာရိုင္းအပင္ႏွင့္ အေကာင္ ႏိုင္ငံတကာကုန္သြယ္မႈ သေဘာတူညီ ခ်က္)  ေနာက္ဆက္တြဲ (၁) တြင္ စာရင္းဝင္ေနၿပီျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ က်ားမ်ိဳးစိတ္မ်ားကိုသားငွက္ထိန္းသိမ္းေရးႏွင့္အပင္မ်ားအား သဘာ၀ထိန္းသိမ္းျခင္းဆိုင္ရာဥပေဒအရ လံုး၀ထိန္းသိမ္းထားၿပီး ျဖစ္ပါသည္။    

  ျမန္မာႏိုင္ငံ က်ားႏွင့္ပတ္သက္ေသာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား၏ အဓိက ကာကြယ္ထိန္းသိမ္း ျခင္းဆိုိင္ရာရည္ရြယ္ခ်က္မ်ား

• က်ားႏွင့္ပတ္သက္ေသာ ထြက္ကုန္မ်ားကို တရားမ၀င္ ေရာင္း၀ယ္ေဖာက္ကားျခင္းႏွင့္ က်ားမ်ားအားသတ္ျဖတ္ျခင္းလုပ္ငန္းမ်ားကို ႏွိမ္ႏွင္းျခင္း။
• က်ားစား သားေကာင္မ်ိဳးစိတ္မ်ားကိုသတ္ျဖတ္မႈ႕အားေလ်ာ႕ခ်ျခင္းႏွင့္ ၄င္းတို႕ႏွင့္ ဆက္စပ္လ်က္ရွိေသာ  ကုန္သြယ္မႈ႕မ်ားေလ်ာ႕ခ်ျခင္း။
• က်ား အတြက္ စားက်က္မ်ားထပ္မံဆံုးရံႈးေနမႈကို ေလ်ာ႕ခ်ရန္ႏွင့္ ပ်က္စီးဆံုးရံႈးေနေသာ စားက်က္မ်ားအား နဂိုအေနျပန္ေရာက္ေရးတို႕အတြက္ သစ္ေတာစီမံခန္႕ခြဲမႈမ်ားတိုးတက္လာေစျခင္း။
• က်ားမ်ား၏ စားက်က္ေဒသမ်ားတြင္ လူမ်ား၀င္ေရာက္က်ဴးေက်ာ္မႈ႔ကိုေလ်ာ႕ခ်ရန္ႏွင့္ က်ားမ်ားအတြက္ အေရးႀကီးေသာေနရာတို႕တြင္ဖြံၿဖိဳးမႈေရွာင္ရွားၿပီး အစီအစဥ္မ်ား တိုးတက္လာေစရန္ အတြက္ သစ္ေတာစီမံခန္႕ခြဲ႕ျခင္းမ်ား တိုးတက္လာေစရန္။ 
• က်ားမ်ား၊သူတို႕၏စားက်က္ေဒသမ်ားအား ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းရန္အတြက္ ထိန္းသိမ္းေတာ မ်ားထူေထာင္ျခင္း၊ ေဂဟေဗဒဆုိင္ရာ ဆက္စပ္ေနရာမ်ားထူေထာင္ျခင္း၊ ဦးစားေပး စီမံခန္႕ခြဲ႕ရမည္႕ ေဒသမ်ားထူေထာင္္ျခင္း။  
• ႏိုင္ငံတကာပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္းအားတိုးျမွင့္လာေစျခင္း၊ ႏိုင္ငံတကာ နယ္ျခားမ်ဥ္းမ်ားကုိ ျဖတ္၍ က်ားေနထိုင္ရာ စားက်က္ေဒသမ်ား၏ အဆက္အစပ္ကုိ ထိန္းသိမ္းျခင္းျဖင့္ တစ္ဆက္တည္းရိွေနေသာ ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းေတာမ်ား၏ ပူးေပါင္းစီမံခန္႕ခြဲမႈ႕ကုိ ထူေထာင္ရန္။
• ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းျခင္းလုပ္ငန္းမ်ား၏ အားထုတ္ ေဆာင္ရြက္မ်ား ထိေရာက္မႈ အကဲျဖတ္ရန္ က်ားမ်ားႏွင့္  က်ားစား သားေကာင္မ်ား အေျခအေနမ်ားကုိလည္း ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာရန္။
• က်ားမ်ားအား ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းျခင္း၏အေရးပါပုံ ကုိေဒသခံျပည္သူလူထုတို႕ေထာက္ခံမႈတိုးပြားရရိွလာေစရန္ အမ်ားျပည္သူ သတိထားမိေစေရးမ်ား တိုးတက္လာေစရန္။
• က်ားထိန္းသိမ္းျခင္းအတြက္ သက္ဆုိင္ရာအခန္းလူတစ္ေယာက္ခ်င္းစီ တာဝန္ႏွင့္ အခန္းက႑မ်ားအားသတ္မွတ္ျခင္း။

 သားငွက္ထိန္းသိမ္းေရးအဖဲြ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိေသာ ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းျခင္းဆိုင္ရာလုပ္ငန္းမ်ား

ျည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္၏ က်ားထိန္းသိမ္းျခင္းဆိုင္ရာႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ ကုိ ဖြံ႕ၿဖိဳးလာေစရန္။

• ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္ ဇီ၀မ်ိဳးစံုမ်ိဳးကြဲမ်ား အားထိန္းသိမ္းျခင္း အစီအစဥ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးလာေစေရးကူညီရန္။

•   ျမန္မာ သားငွက္ ဆုိင္ရာ ဥပေဒတြင္ ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းထားေသာမ်ိဳးစိတ္မ်ားစာရင္း ျပန္လည္အကဲျဖတ္

   ျခင္း လုပ္ငန္းမ်ားကိုကူညီေဆာင္ရြက္ရန္။

• သားငွက္ ထိန္းသိမ္းျခင္းဆုိင္ရာႏွင့္ အသိပညာေပး ေဟာေျပာျခင္းဆုိင္ရာ သင္တန္းမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ရန္။

•  ဇီ၀ဆုိင္ရာ စာရင္းေကာက္ျခင္းသင္တန္းမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ရန္။ (ကင္မရာေထာင္ေခ်ာက္မ်ားတပ္ဆင္ျခင္း၊     ေျခရာေျခေခ်ာင္းလကၡဏာမ်ား ႏွင့္ အမွတ္အသားမ်ားစာရင္းျပဳစုျခင္း)

• စာရင္းေကာက္ယူသူမ်ားအတြက္ ကြင္းဆင္းျခင္းဆိုင္ရာလုပ္ငန္းဆိုင္ရာ လက္စြဲစာအုပ္ဖြံ႕ၿဖိဳးေစျခင္း။

•  က်ားမ်ားႏွင့္ အဓိက က်ားစားသားေကာင္မ်ိဳးစိတ္မ်ားအတြက္ ဇီ၀ဆိုင္ရာ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာ စစ္ေဆးစာရင္းေကာက္ယူျခင္း   လုပ္ငန္းမ်ား   ကိုေဆာင္ရြက္ျခင္း။ (ေျခရာေျခေခ်ာင္းဆိုင္ရာ စာရင္းေကာက္ေလ့လာျခင္း၊ကင္မရာေထာင္ေခ်ာက္မွ စာရင္းေကာက္ေလ့လာျခင္း)

• ေဒသတြင္း ႏွင့္ ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္ ဥပေဒစုိးမိုးမႈေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေစျခင္းႏွင့္ SMART (အေျခခံကင္းလွည့္ေဆာင္ရြက္ျခင္း ႏွင့္ေစာင့္ၾကည့္ သတင္းပုိ႕ျခင္း)သင္တန္းမ်ား ႏွင့္ အလုပ္ရုံေဆြေးေႏြးပြဲမ်ားေဆာင္ရြက္ရန္။
• လူထုပါဝင္ပတ္သက္ေသာ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားတိုးတက္လာေစရန္ (သဘာဝ ပတ္၀န္းက်င္ဆုိင္ရာပညာေပးျခင္း အစီအစဥ္မ်ား၊ လူထုအေျချပဳသဘာ၀ ရင္းျမစ္မ်ားစီမံခန္႕ခြဲမႈ အစီအစဥ္မ်ား၊ ပါဝင္ပတ္သက္သူမ်ား ႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာ အလုပ္ရုံေဆြးေႏြးပြဲမ်ား)
•   Panthera Foundation ႏွင့္ ဆက္စပ္၍ ဇီ၀မ်ိဳးစံုမ်ိဳးကြဲဆိုင္ရာ စားရင္းေကာက္ယူျခင္း လုပ္ငန္းမ်ားကို အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ WildCRU ( ေအာက္စဖို႕တကၠသိုလ္ရွိ သားငွက္ထိန္းသိမ္းျခင္း ဆိုင္ရာသုေတသနျပဳအဖြဲ႕ အစည္း)၊  သင္တန္းမ်ားႏွင့္ လုပ္ရံုအစည္းအေ၀းမ်ား တက္ေရာက္ျခင္း၊ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းျခင္း အစီအစဥ္ ႏွင့္ IUCN ႏွင့္ ေငြေႀကးေထာက္ပ့ံျခင္း၊ အေမရိိကန္ႏိုင္ငံငါးႏွင့္ သားငွက္ထိန္းသိမ္းျခင္းဝန္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းမ်ား၊ အေမရိကန္ႏုိင္ငံရွိပထ၀ီ၀င္ဆုိင္ရာ စစ္တမ္းစာရင္း ေကာက္ယူျခင္းအဖြဲ႕၊ ကမၻာလံုးဆုိင္ရာ   က်ားႏွင့္ဆိုင္ေသာေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ကမၻာ႕ဘဏ္ တို႕ျဖင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရန္။