ကမာၻတလႊားရိွ သားငွက္မ်ား၊ေတာရိုင္းေနရာမ်ားကုိ သားငွက္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕မွ ထိန္းသိမ္းေနပါသည္။ ယင္းသုိ႕ေသာ ထိ္န္းသိမ္းမႈမ်ားကုိ ကမာၻတဝွမ္းထိန္းသိမ္းေရးမ်ား၊ သိပၸံပညာ၊ ပညာေရးက႑တို႕ျဖင့္ေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။ နယူးေယာက္ ဘေရာင့္စ္ တိရစာၦန္ရုံ၏ အေကာင္းဆုံးေသာဦးေဆာင္မႈျဖင့္ ကမာၻ႕အႀကီးမားဆုံးေသာ ၿမိဳ႕ျပတိရစာၦန္ရုံမ်ား စီမံခန္္႔ခြဲမႈတို႕ျဖင့္ ထိန္းသိမ္းျခင္း ကုိလည္းေဆာင္ရြက္ပါသည္။ ယင္းသုိ႕အတူတကြ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရင္းျဖင့္ သဘာဝတရားဆီ မ်က္ႏွာမူေသာ စိတ္ထားတို႕ေျပာင္းလဲေစမည့္ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈတို႕ကုိ ေဆာက္ရြက္ပါသည္။ လူႏွင့္ေတာရုိင္းသဘာဝတို႕ အတူတကြ သဟဇာတျဖစ္ ေအာင္ေနထုိင္ေနၾကသည္ကုိ လူသားတုိ႕စိတ္ထဲေတြးေခၚမိေစပါသည္။ သားငွက္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕မွ ဤတာဝန္ကုိေဆာင္ရြက္မည္ဟု ခံယူထာေသာအေၾကာင္းမွာ ကမာၻေပၚရိွသက္ရိွတုိ႕၏ ေပါင္းစည္မႈသည္အေရးၾကီး သည္ဟု ခံယူေသာေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။ လြန္ခဲ႕ေသာႏွစ္ေပါင္း ၁၁၆ ႏွစ္ကတည္းကပင္ ကမာၻ႕ေပၚတြင္ နားလည္ရ အလြယ္ဆုံးေသာ အျဖစ္ဖန္တီးရန္အလုိ႕ငွာ ကမာၻလုံးဆုိင္ရာ ထိန္းသိမ္းေရးလုပ္ငန္္းမ်ားအစြမ္းကုိ ေပါင္းစည္း ယူႏုိင္ခဲ့ပါသည္။ႏုိင္င့ေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္တြင္ ထိန္းသိမ္းေရး စီမံခ်က္ေပါင္း ၅၀၀ ေက်ာ္ကုိ လက္ရိွအေနအထားတြင္ စီမံေဆာင္ရြက္ေနၿပီး၊က်ြန္ေတာ္တို႔ ကမာၻကုိထိခုိက္ေစေသာ အေရးႀကီးျပသနာမ်ားကုိ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕တြင္ရိွေသာ လႈပ္ရွားသက္ေနေသာ အဖြဲ႔အစည္း ၅ ခုတြင္ ကမာၻ႕ေပၚမွ လာေရာက္လည္ပတ္သူ သန္းခ်ီေသာအေရအတြက္ ကုိ ပညာေပးေရး ေတြေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။ ေတာရိုင္းတိရစာၦန္ႏွင့္ ေတာရိုင္းေျမေနရာမ်ားႏွင့္ပတ္သက္ေသာ အႀကီးမားဆုံး ရင္ဆိုင္ ေနရေသာျပႆနာ (၄) ခုတို႕မွာ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲျခင္း ၊သဘာဝရင္း ျမစ္မ်ား ထုတ္ယူ သုံးစြဲျခင္း၊ ေတာရိုင္းသဘာဝရွင္သန္ေရးႏွင့္ လူသားဘဝရွင္သန္ေရး ၾကားဆက္ႏြယ္ေနျခင္း ႏွင့္ လူသားအသက္ရွင္ေနထုိင္ေရးအတြက္ ေရရွည္ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရး ဆိုေသာျပႆနာမ်ားကုိ ေျဖရွင္းရင္း ကမာၻ႕ဇီဝမ်ိဳးစုံမ်ိဳးကြဲမ်ား၏ (၂၅) ရာခုိင္နႈန္းကုိ ကာကြယ္သြားရန္ ရည္မွန္းထားပါသည္။ ယင္းသုိ႕ေသာ ျပႆနာမ်ား ေၿဖရွင္းေနရင္း၊ ကမာၻတဝွမ္းတြင္ သိပၸံပညာရွင္ေပါင္း (၂၀၀) ေက်ာ္ျဖင့္ ကာကြယ္ေတာဧက သန္း (၂၀၀) ေက်ာ္ကုိလည္း တဖက္မွစီမံေပးေနပါသည္။ ယခင္က ဗမာျပည္ဟု လူသိမ်ားခဲ႕ေသာ ယေန႕ ျမန္မာျပည္သည္ အာရွေတာနက္တုိ႕၏ အေကာင္းဆုံးပုံရိပ္မ်ားထင္ဟပ္ပုိင္ဆိုင္ေနဆဲ ပင္ျဖစ္ပါသည္။စြပ္စြပ္စုိေနေသာ အရြက္ဖားဖား အပင္တို႕ရိွေသာေတာေတြ၊ယင္းေတာေတြထဲမွာ သြားလာေနေသာ က်ားေတြ၊ဆင္ေအာ္သံေတြ စသည္တို႕ျဖင့္ ျပည္႕နက္ဆဲပင္။ ျမန္မာ့သားငွက္တိရစာၦန္တို႕တြင္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ၊ေတာင္ဘက္ပုိင္း၊ ေျမာက္ဘက္ပုိင္းတို႕မွ စုံလင္ေသာမ်ိဳးစိတ္အေပါင္းသည္ နိင္ငံတဝွမ္းက်ယ္ျပန္႕စြာ ေနထုိင္ေနၾကပါသည္။ ႏွင္းဖုန္းလႊမ္း ေနေသာအေဝးမွ ဟိမဝႏၱာေတာင္တန္းတို႕သည္ ေျမာက္ပုိင္းကုိ ဖုန္းလႊမ္းလွပေစၿပီး၊ ျမန္မာ့အဓိက ျမစ္တို႕၏စတင္ရာအျဖစ္ ရိွေနသည္။ ျမစ္အမ်ားစုသည္ က်ယ္ေျပာေသာ အလယ္ပုိင္း လြင္ျပင္ကုိ ျဖတ္ၿပီး၊ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္တြင္းသုိ႕ စီးမဝင္ခင္ ဒီေရေတာမ်ား အစီအရီ ေပါက္ေရာက္ေနေသာ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသကုိ ျဖတ္သန္းစီးဆင္းသြားပါသည္။ ျမန္မာျပည္ ေျမပုံအၿမီးပုိင္းေဒသ တေလ်ာက္တြင္ ပင္လယ္ေရႏွင့္ ထိေတြ ဆက္စပ္ေနေသာ သႏၱာေက်ာက္တန္းမ်ားျဖင့္ ျပည့္ႏွက္ေနသည့္ ကၽြန္းေပါင္း (၈၀၀)ေက်ာ္ပါဝင္ေသာ ၿမိတ္ကၽြန္းစု တည္ရိွပါသည္။ က်ေနာ္တို႕ အေၾကာင္းကုိ ဤေနရာတြင္ဖတ္ပါ။. သားငွက္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕သည္ ျမန္မာျပည္တြင္ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ကတည္းမွပင္ စတင္လုပ္ငန္း မ်ားေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။ေရရွည္စီမံကိန္းတစ္ခုကုိ ႏုိင္ငံအတြင္းစတင္ေဆာင္ရြက္ေသာ ပထမဆုံးေသာႏုိင္ငံတကာအဖြဲ႕ အစည္းျဖစ္ပါသည္။ ယင္းကာလမွသည္ ယခုခ်ိန္ထိ ဇီဝ စစ္တမ္းေကာက္ယူျခင္း(biological surveys)၊အဓိကက်ေသာ သားငွက္မ်ိဳးစိတ္မ်ား၏ အေရ အတြက္ေစာင့္ၾကည့္ျခင္း၊ကာကြယ္ေတာထူေထာင္ျခင္းလုပ္ငန္းမ်ားအားကူညီေထာက္ပံ့ ျခင္း ႏွင့္ landscape management ႏွင့္ပတ္သက္ေသာသင္တန္းမ်ားကုိ ေဘးမဲ႕ေတာ ဝန္ထမ္း မ်ားအား ကူညီေထာက္ပံ့ျခင္းတို႕ကုိေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။ လက္ရိွအေနအထားတြင္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ သားငွက္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕တြင္ ထူးခၽြန္ပညာ ရွင္ေပါင္း (၇၉) ဦးရိွၿပီး၊၄င္းတို႕အထဲမွ အေယာက္ ၆၀ မွာ ဇီဝေဗဒပညာရပ္၊ ထိန္းသိမ္းေရး ပညာရပ္တို႕ႏွင့္ ဆက္စပ္ေသာဘြဲ႕အသီးသီးရရိွခဲ့ေသာ ပညာရွင္တို႕နွင့္ ေပါင္းစပ္ဖြဲ႕စည္း ထားပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ရုးံခြဲ ၆ ရံုး ဖြင့္လွစ္ထားၿပီး၊ တစ္ႏိုင္ငံလုံးတြင္ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ ေန ပါသည္။ ႏုိင္ငံေတာ္အစုိးရဘက္မွ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္သူမ်ား ႏွင့္ ႏုိင္ငံတကာမွ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ် မွတ္သူ မ်ားကုိနီးကပ္ကပ္ ဆက္ဆံနုိင္ေစရန္ ဆက္သြယ္ညိွႏႈိင္းေရး ရံုးႏွစ္ဖြင့္လွစ္ထားၿပီး ေဆာင္ရြက္ပါ သည္။ သဘာဝထိန္းသိမ္းေရး တြင္ အင္ဒိုခ်ိဳင္းနားကၽြန္းဆြယ္၌ တန္ဖိုးအရိွဆုံး၊ မတူကြဲျပား ေသာသဘာဝေျမျပင္ရႈခင္းသဘာဝတို႕ႏွင့္ တိုက္ရိုက္ထိေတြ႕ေစရန္ ေရွ႕တန္းစခန္းရုံး ( ၄) ခုဖြင့္လွစ္ထားရိွပါသည္။ ေျမာက္ပုိင္းဆက္စပ္သစ္ေတာမ်ားသည္ ထူးျခားေသာကုန္းေျမအေနအထားႏွင့္ျဖစ္ၿပီး၊ က်ား ဆင္ႏွင့္ အျခားေသာ ေတာရိုင္း တိရစာၦန္မ်ိဳးစိတ္မ်ား ႏွင့္ တခ်ိဳ႕ဆိုလွ်င္ သိပၸံပညာ ရပ္အ တြက္အသစ္အဆန္းမ်ား အျဖစ္ရိွေနဆဲပင္ ျဖစ္သည္။ျမစ္က်ိဳးအင္းမ်ား ၊ညြန္အုိင္မ်ား ႏွင့္ ကုန္းေျမကုိဆက္စပ္ေနၿပီး၊အာရွေရေပ်ာ္ငွက္မ်ားအတြက္နားခုိစရာျဖစ္ေနေစပါသည္။သားငွက္ထိန္းသိမ္းေရး အဖြဲ႕မွ ခါကာဘုိရာစီ သဘာဝကာကြယ္ေတာ၊ ထမံသီေဘးမဲ့ေတာ ႏွင့္ ဟူးေကာင္း ေဘးမဲ့ေတာ မ်ားတြင္ ကြင္းဆင္းအဖြဲ႕ (၃)ဖြဲ႕ နွင့္ ေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။ ယင္းေနရာ (၃)ခုလုးံတြင္ သားငွက္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕ မွ သစ္ေတာဝန္ထမ္းမ်ားႏွင့္နီးနီးကပ္ကပ္ပူးေပါင္း၍ စီမံခန္႕ခြဲျခင္း၊သုေတသနေဆာင္ရြက္ျခင္း ႏွင့္ ဇီဝမ်ိဳးစုံမ်ိဳးကြဲမ်ားေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာျခင္းတို႕ကုိ ေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။ ေျမာက္ပုိင္း ဆက္စပ္သစ္ေတာမ်ား အေၾကာင္းဆက္လက္ဖတ္ရႈရန္ ဤေနကုိႏုိပ္ပါ။ ေတာင္ပုိင္းဆက္စပ္သစ္ေတာမ်ားသည္ အရွားပါးဆုံးႏွင့္ အလွပဆုးံေသာ ေတာရိုင္းတိရစာၦန္မ်ိဳးစိတ္မ်ား၏ ေနထုိင္ရာျဖစ္သလုိ ကုန္းေျမသဘာဝႏွင့္ ပင္လယ္သဘာဝ တို႕ ဆက္စပ္ေပါင္းေနရာ မတူျခားနားေသာေနရာလည္းျဖစ္ေပသည္။ ျမန္မာျပည္ေတာင္ပုိင္း တနသၤာရီေဒသ သည္ ဘဂၤလားပင္လယ္ ေအာ္ထဲမွ ကၽြန္းေပါင္း (၁၁၉၅) ပါဝင္ၿပီး ပင္လယ္စၾကၤသည္လည္း (၆၅ ၇၈၀) တနံတ လ်ားအရွည္ႏွင့္ ျဖစ္ေနသည္။ ယင္းစၾကၤေဒသတုိ႕ အတြင္းတြင္ အဓိကက်ေသာ ဇီဝမ်ိဳးစုံမ်ိဳးကြဲ ေဒသ (၆)ခု ကုိလည္း ေဖာ္ထုတ္ထား ႏုိင္ပါသည္။၄င္းေဒသတို႕တြင္ လန္ပိ အဏၰဝါ အမ်ိဳးသားဥယ်ာဥ္၊ေမာစ္ေကာ့ ေဘးမဲ့ေတာကၽြန္းတို႕ အပါအဝင္ ျဖစ္ေပသည္။ ယင္းေဒသ တို႕ တြင္ ဦးစားေပးရမည့္ မ်ားစြာေသာ မ်ိဳးစိတ္တုိ႕ က်င္လည္ က်က္စားေနပါသည္။၄င္းတို႕ထဲမွ တခ်ိဳ႕မွာ ေရယွက္မပါေသာ လင္းပုိင္မ်ား၊ ငါးမန္းမ်ား၊ ေရဝက္ ႏွင့္ ပင္လယ္လိပ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးတို႕ ပါဝင္ပါသည္။ တနသၤာရီစၾကၤ ႏွင့္ပတ္သက္၍ ဤေနရာတြင္ နိပ္ျပီးဆက္ဖတ္ပါ။ ဧရာဝတီျမစ္ရိုးတေလ်ာက္တြင္ သားငွက္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕မွ ေရခ်ိဳေန ဧရာဝတီလင္းပုိင္ အေရအတြက္ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ေရးကုိ လည္း ေဆာင္ရြက္လ်က္ရိွပါသည္။ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္၊သားငွက္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕ အကူအညီျဖင့္၊ျမန္မာအစုိးရသည္ ယင္းမ်ိဳး သုဥ္းလုနီးမ်ိဳးစိတ္ကုိ အေထာက္အပံ့ျဖစ္ေစရန္ ကာကြယ္ဧရိယာအပုိင္းတစ္ပုိင္းကုိ ျမစ္အတြင္း ထူေထာင္ေပးႏုိင္ခဲ့ပါသည္။ လင္းပုိင္မ်ားသည္ အထူးသျဖင့္ ေဒသတြင္းငါးဖန္းသမားတို႕အတြက္ အေရးပါအရာေသာအခန္းက႑မွ ပါဝင္ေနပါသည္။ ဤထူးျခားေသာ အစဥ္အလာမွာ လင္းပုိင္တို႕မွ ငါးဖမ္းပုိက္အတြင္းငါးမ်ားဝင္လာေစရန္ ေမာင္းသြင္းေပးျခင္းျဖင့္ အကူအညီရေနသည္။ ယင္းသုိ႕ေသာ အကူအညီမွ ငါးဖမ္းသမားတို႕အတြက္ ငါးရရိွေသာပမာဏ (၃)ဆ တိုးေစပါသည္။ ယင္းသုိ႕ေသာအကူအညီမွ လင္းပုိင္တို႕ အတြက္လည္း ေခ်ာင္ပိတ္မိေသာ ငါးမ်ား ႏွင့္ ငါးဖမ္းသမားပုိက္ထဲမွလြတ္ထြက္ေသာ ငါးတို႕ကုိ ဖမ္းဆီးရရိွေသာ အက်ိဳး ကုိရရိွေနသည္။ (၄၃)မိုင္ရိွေသာျမစ္အတြင္း ထိန္းသိမ္းထားေသာ ေနရာသည္ ဧရာဝတီလင္းပုိင္ ထိန္းသိမ္းထားေသာေနရာအျဖစ္ ၊ျမစ္အတြင္း ထူးျခားေသာအသက္ေမြးမႈအျဖစ္ လူထုသတိထားမိစရာေနရာ ျဖစ္ေနပါသည္။ ဧရာဝတီလင္းပုိင္း ႏွင့္ ဧရာဝတီျမစ္ရႈခင္းမ်ား အေၾကာင္း ဆက္လက္ဖတ္ရႈရန္ ဤ ေနရာကုိနိပ္ပါ။ ႏုိင္ငံတဝွမ္းတြင္ သားငွက္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕မွ မ်ိဳးသုဥ္းလုနီးျဖစ္ေသာ ျမန္မာ့ဌာေနဖြားကုန္းလိပ္၊ေရလိပ္ ထိန္းသိမ္းေရး လုပ္ငန္းမ်ားကုိ လည္းေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။ ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပုိင္းေနရပ္ရင္းဟု လူသိမ်ားေသာ ျမန္မာ့လိပ္ခုံး(သုိ႕)တိုက္လိပ္ ထိန္းသိမ္းေရး လည္းပါဝင္ပါသည္။ သားငွက္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕မွ ေရလိပ္မ်ား၏ ဥမ်ား ဥခ်ရာ ကမ္းေျခထိန္းသိမ္းေရး လည္းေဆာင္ရြက္ပါသည္။ လိပ္မ်ားတရားမဝင္ ေရာင္းဝယ္ေဖာက္သူတို႕ဆီမွ ဖမ္းဆီးရရိွေသာ လိပ္မ်ားကုိ ျပန္လည္ ထိန္းသိမ္းေမြးျမဴျခင္းကုိ လည္းထူေထာင္ေဆာင္ရြက္လ်က္ရိွပါသည္။