ဧရာ၀တီျမစ္တြင္းတစ္ေနရာ။ဓါတ္ပုံ ©Eleanor Briggs/WCS
ဧရာ၀တီလင္းပိုင္ကာကြယ္ေရးဧရိယာအား ၂၀၀၅ခုႏွစ္တြင္ စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး၊ မႏၱေလးၿမိဳ႕အနီး မင္းကြန္းမွ ေျမာက္ဘက္ ေက်ာက္ေျမာင္းထိ (၇၄ ) ကီလိုမီတာက်ယ္ျပန္႕ပါသည္။ မ်ိဳးသုဥ္းလုနီးပါး ျဖစ္ေသာ ဧရာ၀တီလင္းပိုင္ေကာင္ေရ ၃ ပ ံု၁ ပံုခန္႕ကို လြမ္းျခံဳထားေသာဧရိယာ လည္းျဖစ္သည္။ ဧရာ၀တီျမစ္အထက္ပိုင္းသည္လည္း အေရးႀကီးေသာ ငွက္မ်ိဳးစိတ္ေပါင္း (၁၂၆) မ်ိဳးတုိ႕တည္ရိွရာ အရပ္ျဖစ္ပါသည္။ ၄င္းတို႕ထဲမွ မ်ိဳးစိတ္(၂)ခုသည္ မ်ိဳးသုဥ္းလုနီးပါးျဖစ္ၿပီး၊ မ်ိဳးစိတ္(၄)ခုခန္႕မွာ မ်ိဳးသုဥ္းရန္ၿခိမ္း ေျခာက္ခံေနရပါသည္။၄င္းမ်ိဳးစိတ္မ်ားမွာ- ေဒါင္း(Green Peafowl)၊ ျမစ္ေတြးဗိုက္မဲ(Black-bellied Tern)၊ ခရုစုပ္အျဖဴ(Black-headed Ibis)၊ ဥပန္း(Oriental Darter)၊ ျမစ္ေတြး(River Tern)၊ ဘြတ္ခၽြဲ(Streak-earned Bulbul)၊ Feruginous Pochard ၊ Streak-earned Bulbul. ႏွင့္ Common Shelduck တို႕ျဖစ္ၾကပါသည္။ ဧရာ၀တီျမစ္အထက္ပိုင္းရွိ အျခားထင္ရွားေသာငွက္မ်ိဳးစိတ္မ်ားမွာ ငွက္က်ား(Pained Stork) ႏွင့္ ေအာေယာ(Greater Cormorant)တို႕ျဖစ္ၾကပါသည္။
ဧရာ၀တီလင္းပိုင္တစ္ေကာင္ကုိေတြ႕ရစဥ္။ဓါတ္ပုံ ©Saw Htoo Tha Po/WCS
ဧရာ၀တီလင္းပိုင္အေရအတြက္သည္ ၿပီးခဲ့ေသာ ႏွစ္အနည္းငယ္ေလာက္ အတြင္းတြင္ အက်ဘက္ေရာက္လာေနပါသည္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ (၈၆)ေကာင္ရွိရာမွ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္(၅၈) ေကာင္သာက်န္ရွိပါသည္။ ၿခိမ္းေျခာက္မႈအႏၱရာယ္မ်ားထဲမွ အဓိကျပသနာမွာ လွ်ပ္စစ္ေရွာ့တိုက္ငါးဖမ္းျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ငါးဖမ္းသမားမ်ားသည္ ကားဘက္ထၳရီမ်ားႏွင့္သတၱဳ ေခ်ာင္းအရွည္တုိ႕ကုိ အသံုးျပဳျခင္းျဖင့္ ငါးမ်ားကို ေသေစျခင္းေၾကာင့္ ဧရာ၀တီလင္းပိုင္းမ်ား ကုိလည္း ဓါတ္လိုက္ေသဆံုးျခင္းျဖစ္ေစပါသည္။ လွ်ပ္စစ္ေရွာ့ တိုက္ငါးဖမ္းျခင္းသည္ ငါးမ်ား၏ ေနထုိင္က်က္စား ရာေနရာမ်ား ပ်က္စီးေစျခင္း ႏွင့္ငါးအေရအတြက္ ပ်က္သုဥ္းေလ်ာ့ပါးလာေစပါသည္။ အျခားေသာျပသနာတစ္ခုမွာ ငါးဖမ္းပိုက္ စိတ္စိတ္ျဖင့္ ျမစ္ဧရိယာက်ယ္က်ယ္တြင္ ျဖတ္သန္းသြားေသာ ငါးအေသးအႀကီးမွန္သမွ်ကို ဖမ္းဆီးျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ေရႊတူးေဖာ္ ျခင္းလုပ္ငန္းမွ ျဖစ္ေပၚလာေသာအနည္မ်ား ႏွင့္အျခားေသာ ေသာင္တူးေဖာ္ျခင္း လုပ္ငန္းမ်ား မွ အနည္အမႈန္မ်ားသည္လည္း ဧရာ၀တီလင္းပိုင္မ်ား က်က္စားရာေနရာမ်ားကို ပ်က္စီးေစပါသည္။ ျမစ္အထက္ပုိင္းတြင္ျဖစ္ေပၚေနေသာ ေခတ္သစ္ဖြံၿဖိဳးမႈျဖစ္ေသာ ေရႊရွာေဖြေရး လုပ္ငန္းမ်ားမွ ျပဒါးအဆိပ္ သင့္ေစ ျခင္းသည္ လည္း ေနာက္တိုး အႏၱရာယ္တစ္ခုပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ဧရာ၀တီျမစ္အတြင္း ခရီးသြားလာမူ့ျမင့္တက္လာေသာေၾကာင့္ ဧရာ၀တီလင္းပို္င္တို႕၏ က်က္စားရာေနရာမ်ားမွ ေရြ႕ေျပာင္းသြားျခင္း၊ လင္းပုိင္ၾကည့္ ေရယာဥ္မ်ားတိုက္မိျခင္း၊ ထိခုိက္မိေစျခင္းစေသာ အေၾကာင္းမ်ား ျဖစ္လာႏုိင္စရာရိွေနပါသည္။
သားငွက္တိရစာၦန္ထိန္းသိမ္းေရး အဖြဲ႕ျမန္မာႏုိင္ငံ အစီအစဥ္၊ဧရာဝတီလင္းပုိင္ထိန္းသိမ္းေရးစီမံကိန္းေရးမွ ဧရာဝတီျမစ္ရိုးတေလွ်ာက္ ေလ့လာေရးခရီးသြားရန္ျပင္ဆင္စတင္ထြက္ခြာေနပုံ။ဓါတ္ပုံ © Eleanor Briggs/WCS
ဧရာ၀တီလင္းပိုင္းထိန္းသိမ္းေရးစီမံကိန္းကို ငါးလုပ္ငန္းဦးစီးဌာန ႏွင့္သားငွက္တိရစာၧန္ ထိန္းသိမ္း ေရးအဖြဲ႕(ျမန္မာ) တို႕ပူး ေပါင္း စီမံခန္႕ခြဲၿပီး၊ ဧရာ၀တီလင္းပိုင္မ်ားကို ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာျခင္း၊ ဥပေဒစုိးမိုးေစျခင္း၊ အသိပညာေပးျခင္း ႏွင့္ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္း လုပ္ငန္းမ်ား ေဖာ္ေဆာင္ေပးျခင္း ျဖင့္ ဧရာဝတီလင္းပုိင္မ်ား အေပၚက်ေရာက္လာမည့္ ေဘးတို႕ကုိေလ်ာ့ပါးေစျခင္း ရည္ရြယ္ခ်က္တို႕ျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။ စီမံကိန္းတြင္ ဧရာ၀တီလင္းပိုင္မ်ားကို ပံုမွန္ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာျခင္း ႏွင့္ကင္းလွည့္ျခင္းလုပ္ငန္းမ်ားကို ဧရာ၀တီလင္းပိုင္ ကာကြယ္ထားေသာ ဧရိယာအတြင္းတြင္ လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိပါသည္။ ေဒသခံျပည္သူမ်ားပါ၀င္ေသာ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲမ်ားျပဳလုပ္ျခင္း ႏွင့္သက္ဆိုင္ရာ အစုိးရ အာဏာပုိင္မ်ား ႏွင့္ ညိွႏႈိင္း၍ျခိမ္းေျခာက္မႈ အႏၱရာယ္မ်ားေလ်ာ႕ပါးသြားေအာင္ ေဆာင္ရြက္လ်က္ရိွပါသည္။ ဧရာ၀တီလင္းပိုင္ ေကာင္ေရကိုသိရွိေစရန္ စာရင္းေကာက္ယူျခင္း လုပ္ငန္းမ်ားကိုလည္း ႏွစ္စဥ္လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိပါသည္။ ဧရာ၀တီလင္းပိုင္ကာကြယ္ေရး ဧရိယာအတြင္းတြင္ ေနထိုင္ေသာ လူထုအဖြဲ႕အစည္း (၄၀)ခန္႔ ႏွင့္ေက်ာင္းမ်ားကိုလည္း ဧရာ၀တီလင္းပိုင္အေၾကာင္း အသိပညာ ေပး လုပ္ငန္းမ်ား ပံုမွန္လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိပါသည္။ လူထုအေျချပဳေသာ သဘာဝအေျခခံခရီးသြားလာေရးဖြံ႕ၿဖိဳးလာေစရန္ အမ်ားစုေပါင္း ငါးဖမ္းေသာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေပၚေပါက္လာေစေရး အတြက္ လင္းပုိင္ ထိန္းသိမ္းေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ တိုက္ရိုက္မက္ လုံးေပး ေဆာင္ ရြက္ျခင္း၊ အမ်ားစုေပါင္းငါးဖမ္းျခင္းႏွင့္ လင္းပုိင္တို႕ အၾကား တစ္ဦးကုိ တစ္ဦးမွီခုိေနျခင္းတို႕ကုိ အေထာက္အပ့ံေပးျခင္းတို႕ကုိ လင္းပုိင္စီမံကိန္းမွ ေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။