ျမန္မာ့သားငွက္တိရစာၦန္တို႕တြင္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ၊ေတာင္ဘက္ပုိင္း၊ေျမာက္ဘက္ပုိင္းတို႕မွ စုံလင္ေသာမ်ိဳးစိတ္အေပါင္းသည္ နိင္ငံတဝွမ္းက်ယ္ျပန္႕စြာ ေနထုိင္ေနၾကပါသည္။. ႏွင္းဖုန္းလႊမ္းေနေသာ အေဝးမွဟိမဝႏၱာေတာင္တန္းတို႕သည္ ေျမာက္ပုိင္းကုိ ဖုန္းလႊမ္းလွပေစၿပီး ၊ျမန္မာ့အဓိက ျမစ္တို႕၏စတင္ရာအျဖစ္ ရိွေနသည္။ ျမစ္အမ်ားစုသည္ က်ယ္ေျပာေသာ အလယ္ပုိင္း လြင္ျပင္ကုိျဖတ္ၿပီး၊ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္တြင္းသုိ႕ စီးမဝင္ခင္ ဒီေရေတာမ်ားအစီအရီေပါက္ေရာက္ေနေသာ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသကုိ ျဖတ္သန္းစီးဆင္းသြားပါသည္။ျမန္မာျပည္ ေျမပုံအၿမီးပုိင္းေဒသတေလ်ာက္တြင္ ပင္လယ္ေရႏွင့္ ထိေတြဆက္စပ္ေနေသာ သႏၱာေက်ာက္တန္းမ်ားျဖင့္ ျပည့္ႏွက္ေနသည့္ ကၽြန္းေပါင္း (၈၀၀)ေက်ာ္ပါဝင္ေသာ ၿမိတ္ကၽြန္းစု တည္ရိွပါသည္။ က်ေနာ္တို႕အေၾကာင္းကုိ ဤေနရာတြင္ဖတ္ပါ။[d1]
သားငွက္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕သည္ ျမန္မာျပည္တြင္ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ကတည္းမွ ပင္ စတင္လုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။ ေရရွည္စီမံကိန္းတစ္ခုကုိ ႏုိင္ငံအတြင္းစတင္ေဆာင္ရြက္ေသာ ပထမဆုံးေသာႏုိင္ငံတကာအဖြဲ႕ အစည္းျဖစ္ပါသည္။ယင္းကာလမွသည္ ယခုခ်ိန္ထိ ဇီဝစစ္တမ္းေကာက္ယူျခင္း(biological surveys)၊အဓိကက်ေသာ သားငွက္မ်ိဳးစိတ္မ်ား၏ အေရအတြက္ ေစာင့္ၾကည့္ျခင္း ၊ကာကြယ္ေတာထူေထာင္ျခင္းလုပ္ငန္းမ်ားအားကူညီေထာက္ပံ့ျခင္း ႏွင့္ landscape management ႏွင့္ပတ္သက္ေသာသင္တန္းမ်ားကုိ ကာကြယ္ေတာဝန္ထမ္းမ်ားအားကူညီေထာက္ပံ့ျခင္းတို႕ကုိေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။
လက္ရိွအေနအထားတြင္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ သားငွက္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕တြင္ ထူးခၽြန္ပညာရွင္ေပါင္း ၇၉ ဦးရိွၿပီး၊၄င္းတို႕အထဲမွ အေယာက္ ၆၀ မွာ ဇီဝေဗဒပညာရပ္၊ ထိန္းသိမ္းေရးပညာရပ္တို႕ႏွင့္ ဆက္စပ္ေသာဘြဲ႕အသီးသီးရရိွခဲ့ေသာ ပညာရွင္တို႕နွင့္ ေပါင္းစပ္ဖြဲ႕စည္း ထားပါသည္။ကၽြန္ေတာ္တို႕ရုးံခြဲ ၆ ရံုး ဖြင့္လွစ္ထားၿပီး၊ တစ္ႏိုင္ငံလုံးတြင္ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။ႏုိင္ငံေတာ္အစုိးရဘက္မွ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္သူမ်ား ႏွင့္ ႏုိင္ငံတကာမွဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္သူမ်ားကုိနီးကပ္ကပ္ ဆက္ဆံနုိင္ေစရန္ ဆက္သြယ္ညိွႏႈိင္းေရး ရံုးႏွစ္ဖြင့္လွစ္ထားၿပီး ေဆာင္ရြက္ပါသည္။ သဘာဝထိန္းသိမ္းေရး တြင္ အင္ဒိုခ်ိဳင္းနားကၽြန္းဆြယ္၌ တန္ဖိုးအရိွဆုံး၊ မတူကြဲျပားေသာ သဘာဝေျမျပင္ရႈခင္းသဘာဝတို႕ႏွင့္ တိုက္ရိုက္ထိေတြ႕ေစရန္ ေရွ႕တန္းစခန္းရုံး ၄ ခုဖြင့္လွစ္ထားရိွပါသည္။
ေျမာက္ပုိင္းဆက္စပ္သစ္ေတာမ်ားသည္ ထူးျခားေသာကုန္းေျမအေနအထားႏွင့္ျဖစ္ၿပီး၊ က်ားဆင္ ႏွင့္ အျခားေသာ ေတာရိုင္း တိရစာၦန္မ်ိဳးစိတ္မ်ား ႏွင့္ တခ်ိဳ႕ဆိုလွ်င္ သိပၸံပညာရပ္အတြက္အသစ္အဆန္းမ်ား အျဖစ္ရိွေနဆဲပင္ ျဖစ္သည္။ျမစ္က်ိဳးအင္းမ်ား ၊ညြန္အုိင္မ်ား ႏွင့္ ကုန္းေျမကုိဆက္စပ္ေနၿပီး၊အာရွေရေပ်ာ္ငွက္မ်ားအတြက္နားခုိစရာျဖစ္ေနေစပါသည္။သားငွက္ထိန္းသိမ္းေရး အဖြဲ႕မွ ခါကာဘုိရာစီ သဘာဝကာကြယ္ေတာ၊ ထမံသီေဘးမဲ့ေတာ ႏွင့္ ဟူးေကာင္း ေဘးမဲ့ေတာ မ်ားတြင္ ကြင္းဆင္းအဖြဲ႕ (၃)ဖြဲ႕ နွင့္ ေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။ ယင္းေနရာ (၃)ခုလုးံတြင္ သားငွက္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕ မွ သစ္ေတာဝန္ထမ္းမ်ားႏွင့္နီးနီးကပ္ကပ္ပူးေပါင္း၍ စီမံခန္႕ခြဲျခင္း၊သုေတသနေဆာင္ရြက္ျခင္း ႏွင့္ ဇီဝမ်ိဳးစုံမ်ိဳးကြဲမ်ားေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာျခင္းတို႕ကုိ ေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။ ေျမာက္ပုိင္း ဆက္စပ္သစ္ေတာမ်ား အေၾကာင္းဆက္လက္ဖတ္ရႈရန္ ဤေနကုိႏုိပ္ပါ။
ေတာင္ပုိင္းဆက္စပ္သစ္ေတာမ်ားသည္ အရွားပါးဆုံးႏွင့္ အလွပဆုးံေသာ ေတာရိုင္းတိရစာၦန္မ်ိဳးစိတ္မ်ား၏ ေနထုိင္ရာျဖစ္သလုိ ကုန္းေျမသဘာဝႏွင့္ ပင္လယ္သဘာဝ တို႕ ဆက္စပ္ေပါင္းေနရာ မတူျခားနားေသာေနရာလည္းျဖစ္ေပသည္။ျမန္မာျပည္ေတာင္ပုိင္း တနသၤာရီေဒသ သည္ ဘဂၤလားပင္လယ္ ေအာ္ထဲမွ ကၽြန္းေပါင္း (၁၁၉၅) ပါဝင္ၿပီး ပင္လယ္စၾကၤသည္လည္း (၆၅ ၇၈၀) တနံတ လ်ားအရွည္ႏွင့္ ျဖစ္ေနသည္။ ယင္းစၾကၤေဒသတုိ႕ အတြင္းတြင္ အဓိကက်ေသာ ဇီဝမ်ိဳးစုံမ်ိဳးကြဲ ေဒသ (၆)ခု ကုိလည္း ေဖာ္ထုတ္ထား ႏုိင္ပါသည္။၄င္းေဒသတို႕တြင္ လန္ပိ အဏၰဝါ အမ်ိဳးသားဥယ်ာဥ္၊ေမာစ္ေကာ့ ေဘးမဲ့ေတာကၽြန္းတို႕ အပါအဝင္ ျဖစ္ေပသည္။ ယင္းေဒသ တို႕ တြင္ ဦးစားေပးရမည့္ မ်ားစြာေသာ မ်ိဳးစိတ္တုိ႕ က်င္လည္ က်က္စားေနပါသည္။၄င္းတို႕ထဲမွ တခ်ိဳ႕မွာ ေရယွက္မပါေသာ လင္းပုိင္မ်ား၊ ငါးမန္းမ်ား၊ ေရဝက္ ႏွင့္ ပင္လယ္လိပ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးတို႕ ပါဝင္ပါသည္။ တနသၤာရီစၾကၤ ႏွင့္ပတ္သက္၍ ဤေနရာတြင္ နိပ္ျပီးဆက္ဖတ္ပါ။
ဧရာဝတီျမစ္ရိုးတေလ်ာက္တြင္ သားငွက္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕မွ ေရခ်ိဳေန ဧရာဝတီလင္းပုိင္ အေရအတြက္ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ေရးကုိ လည္း ေဆာင္ရြက္လ်က္ရိွပါသည္။ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္၊သားငွက္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕ အကူအညီျဖင့္၊ျမန္မာအစုိးရသည္ ယင္းမ်ိဳး သုဥ္းလုနီးမ်ိဳးစိတ္ကုိ အေထာက္အပံ့ျဖစ္ေစရန္ ကာကြယ္ဧရိယာအပုိင္းတစ္ပုိင္းကုိ ျမစ္အတြင္း ထူေထာင္ေပးႏုိင္ခဲ့ပါသည္။ လင္းပုိင္မ်ားသည္ အထူးသျဖင့္ ေဒသတြင္းငါးဖန္းသမားတို႕အတြက္ အေရးပါအရာေသာအခန္းက႑မွ ပါဝင္ေနပါသည္။ ဤထူးျခားေသာ အစဥ္အလာမွာ လင္းပုိင္တို႕မွ ငါးဖမ္းပုိက္အတြင္းငါးမ်ားဝင္လာေစရန္ ေမာင္းသြင္းေပးျခင္းျဖင့္ အကူအညီရေနသည္။ ယင္းသုိ႕ေသာ အကူအညီမွ ငါးဖမ္းသမားတို႕အတြက္ ငါးရရိွေသာပမာဏ (၃)ဆ တိုးေစပါသည္။ယင္းသုိ႕ေသာအကူအညီမွ လင္းပုိင္တို႕ အတြက္လည္း ေခ်ာင္ပိတ္မိေသာ ငါးမ်ား ႏွင့္ ငါးဖမ္းသမားပုိက္ထဲမွလြတ္ထြက္ေသာ ငါးတို႕ကုိ ဖမ္းဆီးရရိွေသာ အက်ိဳး ကုိရရိွေနသည္။ (၄၃)မိုင္ရိွေသာျမစ္အတြင္း ထိန္းသိမ္းထားေသာ ေနရာသည္ ဧရာဝတီလင္းပုိင္ ထိန္းသိမ္းထားေသာေနရာအျဖစ္ ၊ျမစ္အတြင္း ထူးျခားေသာအသက္ေမြးမႈအျဖစ္ လူထုသတိထားမိစရာေနရာ ျဖစ္ေနပါသည္။ ဧရာဝတီလင္းပုိင္း ႏွင့္ ဧရာဝတီျမစ္ရႈခင္းမ်ား အေၾကာင္း ဆက္လက္ဖတ္ရႈရန္ ဤ ေနရာကုိနိပ္ပါ။
ႏုိင္ငံတဝွမ္းတြင္ သားငွက္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕မွ မ်ိဳးသုဥ္းလုနီးျဖစ္ေသာ ျမန္မာ့ဌာေနဖြားကုန္းလိပ္၊ေရလိပ္ ထိန္းသိမ္းေရး လုပ္ငန္းမ်ားကုိ လည္းေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။ ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပုိင္းေနရပ္ရင္းဟု လူသိမ်ားေသာ တိုက္လိပ္ ထိန္းသိမ္းေရး လည္းပါဝင္ပါသည္။ သားငွက္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕မွ ေရလိပ္မ်ား၏ ဥမ်ား ဥခ်ရာ ကမ္းေျခထိန္းသိမ္းေရး လည္းေဆာင္ရြက္ပါသည္။ လိပ္မ်ားတရားမဝင္ ေရာင္းဝယ္ေဖာက္သူတို႕ဆီမွ ဖမ္းဆီးရရိွေသာ လိပ္မ်ားကုိ ျပန္လည္ ထိန္းသိမ္းေမြးျမဴျခင္းကုိ လည္းထူေထာင္ေဆာင္ရြက္လ်က္ရိွပါသည္။